OLYMPOS'A OLUMLU RAPOR

Olympos Antik Kenti III.Derece Arkeolojik Sit Alanı 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nın askı süreciyle birlikte kent gündemine girmiştir. Söz konusu planlama süreci, dünya çapında bilinirliliği olan bu eşsiz doğal güzelliğe sahip dünya mirasını gelecek nesillere en iyi şekilde bırakma amacında olan herkeste bir takım kaygılar oluşmasına neden olmuştur. Meslek odası olarak bizlerin görevi uzmanlık alanımızla ilgili konularda kamuoyunu doğru bilgilendirmek noktasında başlamaktadır. Harita ve Kadastro Mühendisleri olarak geçmişte kent planlamasına yönelik yaptığımız uyarılardan birisi olan kırmızı kot projeleri önerisi ilgili belediyelerce dikkate alınmış, Muratpaşa ilçesi Kırcami ve Kepez ilçesi Masadağı bölgesinde Kırmızı Kot Projeleri uygulamaya geçerek kent estetiğinin düzenli bir şekilde ortaya çıkmasının önü açılmıştır. İmar planlama sürecinde ise en önemli ve meşakkatli bölümü olan uygulama imar planının zemine tatbiki sırasında ortaya çıkan problemleri tecrübe eden çözüm yolları arayan, sorumluluk alan meslek grubu harita ve kadastro mühendisleridir. Planlama çalışmaları sırasında hâlihazırda ki durumun belirlenmesi amacıyla yapılan mekâna dayalı veri toplama işlemi ile hazırlanan planların mekânsal ölçekte zemine uygulanması harita ve kadastro mühendislerinin görev alanına girmektedir. Bu noktada planların uygulanması harita ve kadastro mühendisliğinin yetki ve sorumluluğunda olan planlama sürecinin son aşamasıdır. 07.05.2020 tarihinde askı ilanı süreci başlayan Olympos Antik Kenti III.Derece Arkeolojik Sit Alanı 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı süreç yönetimine katkı koymak adına meslek alanımıza giren konularda akıl ve bilimi ön planda tutarak toplumcu bir mühendislik anlayışı ile görüşlerimizi paylaşmaktayız. Antalya İl sınırları içerisinde, Kumluca İlçesi sınırları dahilinde bulunan Olympos Antik Kenti Sit Alanı planlama çalışmaları kapsamında, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 27.03.1990 tarihli ve 711 sayılı kararı ile Olympos Antik Kenti I. ve II. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak belirlenmiştir. Arkeolojik Sitler Koruma ve Kullanım Koşullarının belirlendiği 5.11.1999 gün ve 658 sayılı ilke kararı ile Koruma Yüksek Kurulunca bu alanı kesin inşaat yasağı getirilen alan olarak tanımlanmıştır. Olympos Antik Kenti Sit Alanı planlama çalışmaları kapsamında 2010 yılında 31.05.2010 tarih 4114 sayılı koruma kurul kararı ile 200 hektar alan I.Derece Arkeolojik Sit, 413 hektar alan II.Derece Arkeolojik Sit alanı olarak belirlenmiştir. 2017 yılında koruma kurulunca yerinde yapılan incelemeler ve jeoradar araştırmaları sonucu sit dereceleri yeniden düzenlenmiş ve özel mülkiyete konu alan II.Derece Arkeolojik Sit Alanı iken, III. Derece Arkeolojik Sit alanı olarak düzenlenmiştir. 20.02.2017 tarih 5819 sayılı koruma kurulu kararı ile I.Derece Arkeolojik Sit Alanı 200 hektardan 250 hektara çıkarılmış, II.Derece Arkeolojik Sit Alanı 337 hektar ve özel mülkiyete konu III. Derece Arkeolojik Sit Alanı 26 hektar olarak belirlenmiştir. 2020 yılında Antalya İl sınırları içerisinde, Kumluca ve Kemer İlçe sınırları dahilinde bulunan Olympos Antik Kenti I.-II.-III. Derece Arkeolojik Sit Alanı sınırları kapsamında, 613 hektarlık alanda 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı hazırlanmış olup 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı kapsamı 26 hektarlık III. Derece Arkeolojik Sit Alanında kalan fiilen yoğun yapılaşmanın olduğu bölgedir. Bölgedeki mevcut durum analiz edildiğinde sorunların en temeli mülkiyet hakkına dayanmakta olup büyük oranda özel mülkiyete konu III. Derece Arkeolojik Sit Alanı sınırlarında 26 hektarlık bölümde yer alan kaçak yapılaşma ile ilgilidir. Planlama konusu bölgede, fiili durumda yasal yükümlülükleri yerine getirilmeden inşa edilmiş yaklaşık 206 adet ticari, 2385 adet bungalov tipi konakla amaçlı yapı bulunmaktadır. Ticari amaçlı yapı stoku ~32.983 m², konaklama amaçlı (bungalov) yapı stoku ~64.578 m² dir. Fiili durumda toplam ~97.561 m² yapı alanına sahip ~4770 adet yatak kapasiteli uluslararası ölçekte talep gören, fuarlarda boy gösteren bir turizm merkezi bulunmaktadır. İşletme sahiplerinin 76’sı mülk sahibi, 24'ü kiracılardan oluşmaktadır. Mevcut durumda yer alan yapıların tamamı kontrolsüz ve plansız olarak yapılaşmış olmasına rağmen, birçoğu elektrik su ve benzeri altyapı hizmetlerinden kısıtlı olarak faydalanmak suretiyle işletilmesine devam etmektedir. Alan bütününde, yaz aylarında kuruyan dere yatağı, boşalan parsellerin, düzensiz bir şekilde otopark alanı, çöplük vb amaçlarla kullanılması bölgede görüntü kirliliğine, güvenlik, hijyen ve sağlık açısından ciddi sakıncalara yol açıp can ve mal güvenliğini tehlikeye atmaktadır. 2009 yılında bölgede yaşanan taşkın sonucu meydana gelen zararlarda unutulmamalıdır. Olympos deresinin taşkın riski nedeniyle ortaya çıkan afetlerden ders alınarak gelecekte yaşanması muhtemel risklere karşı can ve mal kaybı yaşanmaması için acil tedbirler alınması bölgenin en öncelikli ihtiyaçları arasındadır. Bu noktada söz konusu plan incelendiğinde, Olympos deresi için taşkın sınırı belirlenmiş ve bu sınır plana işlenerek riskli alanlara yapı yasağı getirilmesi suretiyle can ve mal güvenliğinin sağlanması bölgedeki plan ihtiyacını ortaya koyan önemli unsurlardan bir tanesidir. Turizm fonksiyonlu gelişen ve düzensiz yapılaşmasının olduğu bölgenin III. Derece Arkeolojik Sit Alanı içerisine alınarak gelişigüzel yapılaşmanın koruma amaçlı imar planı ile disiplin altına alınması hedefi doğrultusunda, uygulama sonrası oluşacak imar parsellerinin oluşumuna esas ifraz ve tevhit şartları belirlenmiştir. Hâlihazırda 2385 adet bungalov, 206 adet Ticari yapı olmak üzere toplam (64.578 m² bungalov, 32.983 m² ticari) ~97.561 m² ye kadar çıkan ticari ve bungalov tipi yapı alanı ve ~4770 adet yatak kapasitesi, koruma amaçlı planda 1217 adet ekolojik pansiyon yapısı, 2434 adet yatak kapasitesi ve kamusal alanlar hariç ortak kullanımlar dahil toplam 37.464 m² ekolojik pansiyon yapısı ile sınırlandırılmış ve yapılaşma yoğunluğu ciddi oranda azalmaktadır. Yapılaşma şartları; Emsal:0,30 ve 2 kat ve ahşap yapı sınıfı olarak belirlenmiştir. Mevcut durum verilerle analiz edildiğinde koruma amaçlı planın mevcut yapıların tamamını yasallaştırmadığı planla belirlenen şartları sağlamayan yapıların durumunda herhangi bir değişiklik bulunmadığı görülmektedir. Sonuç olarak hazırlanmış olan Olympos Antik Kenti III.Derece Arkeolojik Sit Alanı 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Olympos özelinde değerlendirildiğinde bölgede, mülkiyet sorunlarının çözümüne katkı sağlayacağı, kaçak yapılaşmanın kontrol altına alınacağı, yapı yoğunluğunu önceki duruma göre düşüreceği, mevcut yapıların plana uygun olmayan bölümlerinin yıkımını engellemeyeceği, bundan sonraki yapılacak yapıların belli kurallar ve şartlar dahilinde yapılabilmesinin önünü açacağı, yıllar boyu dava süreçleri ile mücadele eden yöre halkı, kent ve ülke ölçeğinde yararlı olduğu yönünde görüşlerimizi kamuoyu ile paylaşmak isteriz. Koruma amaçlı plana olumlu bakış açımıza rağmen yapılaşma şartlarının kişisel menfaatler gözetilerek plan tadilatları/revizyonları ile koruma amacı dışına çıkarılıp doğal güzelliklerin tahrip edilmesine sebep olacak uygulamaların ortaya çıkması durumunda ise meslek odası olarak sürecin her zaman takipçisi olacağımızın ve gerekli görülen noktalarda itirazlarımızı yapacağımızın da bilinmesini isteriz. Okan HANÇER TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı